Хачу песняй быць яснаю, звонкаю 

Твайго сэрца, аднак на міг.

Ні прад кім не схіляю паспешна 

Крыху гордай сваёй галавы. 

А маглі ж не сустрэцца ніколі, 

Як сцежкі расходзяцца ў полі, 

За страту каго папракнуць.

Я Вас чакаў з вясны да сівізны, 

Як вечны вязень раніцу чакае. 

I Вы прыходзілі парою ў сны, 

Далёкая, як зорка трапяткая. 

Чакаю Вас, абы паверыць цуду, 

Чакаю Вас, пакуль адчай не згас… 

Ты і я: пралеска ў снах бурану, 

Дрэўца вішні ў ярасным агні, 

Кропля на спіне Левіафана, 

Радуга на крылах навальніц.

што аж брыдка ад любові

Маё шчасце недзе заблукала...

Карту нашых шляхоў, карту неба 

На далоні чытаю тваёй, 

І нічога мне болей не трэба.

Як запаветнае ў душы нясу 

І шчасце свету, і ўсю бездань болю, 

І матчыну гарачую слязу, 

І ціхі шэпт параненай таполі.

Ты прыйдзі ка мне вясною, 

Зацвіці красой са мною, 

Вам пісьмы пісаць не буду — 

Насустрач плёткам і абразам 

Пранесці горда твар прыгожы, 

Затое быць з каханым разам, 

І ў гэтым толькі шчасце, можа.

Атручан хмельным соладам кахання, 

На кліч таёмны йду без дум, пытанняў 

Вітаці светлавокую Лауру. 

І вось ужо ў дзеях, і чынах, 

І справах будзённых, людскіх 

Я ўзрушаным сэрцам няўпынна 

Шукаць хараства не прыціх. 

Не глядзі на мяне... Маё сэрца так б'ецца, дрыжыць; 

Твае вочы ўва мне запаляюць нязгасны агонь… 

Адна, ізноў адна, як колас той у полі…

Абвій-жа мне шыю, варта 

даткнуць маіх цёплых губ. 

Хай будзе, што будзе заўтра — 

Дап’ём наш п’яны багун! 

Не, не зямных я хацела б уцех, 

Радасьцяў дробных празь сьлёзы і сьмех… 

Я… я б раззорыць хацела душу

Ты пакліч мяне, пазаві...

Я тая, што цябе з усіх вятроў чакае.

Сем гадоў я шукаў цябе ў сумятлівым моры жыцця, каб скончыць недапетую песню нашае дзівосна яскравае дружбы.

Сярод блытаніны драбніц, у віры гарачай будзёншчыны, у брудным пыле вугалля, цэменту і вапны, у шаломным грукаце дзён — я буду шукаць яе, свайго дарагога, любага таварыша.

Парушыўшы законы прыцягнення, 

Планетамі сярод другіх планет 

Існуем мы з табой як выключэнне, 

Мая любоў, — як свет і антысвет. 

Я — салдат свайго часу.

Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы ў ціхую сінюю ноч.

Я не самотны, я кнігу маю…

Пойдзем, каханачка, двое ў лес у густы, ціхі.

Скажу ішчэ чаго-б хацеў:

З дзявочых вуст пачуць

Хаця-б адзін мой бедны сьпеў,

Калі гляджу я ў твае вочы, я забываюся на прафсаюз.

Пра сябе скажу, што іншы раз я вельмі абураны ангельскімі імпэрыялістымі, здаецца, горла ім перарэзаў бы, а ў другі раз салодка мару аб прынадах буржуазнага жыцьця.

Дай мне воч тваіх чад-алкаголь. 

Піць каханьня нязведаны боль… 

I жыццё, і вясна, і маё захапленне — 

гэта ўсё для цябе, гэта ўсё прад табой...

Мне жыццё — сусветнае свята, 

мне прапоны — большы разгон.

Спявай мне, дзяўчынка, пра кветкі, пра гай, 

Пра лепшыя дні, пра вясну...

Я шумлівы чарот, я мяцежны бунтар.

Плачу даніну дзіўнай скрусе,

Калі табе кажу: «Кахаю!»

Захінуты ў ночы тогу, сню лусту-скрыль маладзіка…

Я сёння хацеў напісаць 

І прапусціць праз яго радкі 

Мільёнавольтны ток маёй любові, 

Усе ізалятары ўмоўнасці, 

Усе заштампаваныя рыфмы і рытмы.

Здаецца, ўсё са мной, як некалі, 

Аднога толькі не хапае: 

Ацененых густымі вейкамі 

Тваіх вачэй, што сонцам ззяюць.

Лёс табе даў пекнату чараўнічую, 

дасць ён, напэўна, і шчасце вялікае...

Але ж праўду кажу цяпер: 

Я пазнаў, што бывае каханне.

Не схіляюся, ня плачу, не малю 

Пад надрыўны стогн шкляной гітары.

Ты заходзь, мая любая, смела! 

Пацалункамі вытку “люблю” 

На канве тваіх шчок загарэлых.

Мяне жыццё агнём пацалавала, 

Каб у жыцці я заўжды мог гарэць! 

Хто з беларускіх класікаў вам напіша?

Паэт, празаік, перакладчык, мовазнаўца, які на 27 гадоў быў выкраслены з літаратуры. 


Беларусь

Мінск

СССР

БССР

Беларускі паэт, празаік, перакладчык, мовазнаўца і літаратурны крытык.

Уладзімір Дубоўка

1900–1976

Літаратура

1930-я

1920-я

XX стагоддзе

1960-я

Уладзімір Дубоўка: ГУЛАГ і санеты Шэкспіра

Імя Алеся Дудара адносна нядаўна вярнулася да шырокай публікі – у асноўным дзякуючы намаганням даследчыцы Ганны Севярынец. У гэтай лекцыі яна адкрывае малавядомыя дагэтуль бакі асобы і творчасці неўтаймаванага маладнякоўца – паэта, крытыка і перакладчыка.

Беларускі паэт, крытык, перакладчык. Сапраўднае імя – Аляксандр Дайлідовіч.

Алесь Дудар

1904–1937

Беларускі паэт, драматург, перакладчык, класік беларускай літаратуры, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры і літаратурнай мовы. Сапраўднае імя – Іван Луцэвіч.

Янка Купала

1882–1942

Беларускі паэт, празаік, драматург, крытык, публіцыст, перакладчык, педагог, грамадскі дзеяч. Класік беларускай літаратуры, адзін з заснавальнікаў сучаснай беларускай літаратуры і літаратурнай мовы. Сапраўднае імя – Канстанцін Міцкевіч.

Якуб Колас

1882–1956

Аляксандр Пушкін

1799–1837

Алесь Дудар – вяртанне генія?

Даследчыца і пісьменніца Ганна Севярынец распавядае пра легендарную навучальную ўстанову, якую так і не ўдалося знішчыць дарэшты.

Гісторыя

Белпедтэхнікум – alma mater паэтаў 1920‑ых

Мікалай Пінігін, Андрэй Хадановіч, Максім Жбанкоў, Ганна Севярынец, Альгерд Бахарэвіч, Наста Карнацкая, Андрэй Жвалеўскі, Віктар Жыбуль, Вера Жыбуль, Сяргей Кавалёў, Антон Рудак назвалі свае любімыя вершы Уладзіміра Караткевіча.

Уладзімір Караткевіч

(1930–1984)

Дванаццаць вершаў Караткевіча

Павел Латушка, Андрэй Хадановіч, Сяргей Будкін, Павел Харланчук, Міхаіл Бараноўскі, Вальжына Морт і Наста Кудасава назвалі свае любімыя вершы Максіма Багдановіча.

У гэтай падборцы ёсць і прэм’ера: упершыню па-беларуску публікуем пераклад верша «Забудется многое, Клава», зроблены Андрэем Хадановічам.

Выява Ганны Бучко паводле літаграфіі  «Максім Багдановіч» Антаніны Лапіцкай.

Максім Багдановіч

1891–1917

Паэзія

Восем вершаў Багдановіча

Максім Багдановіч — паэт пазачасавы, пазапрасторавы і вечна малады. Перад вамі мультфільм, дзе ажываюць ягоныя вершы ў прасторах ад Старажытнага Егіпта да сучаснага Мінска.
Мультфільм намаляваны Андрусём Такідангам па вершах Максіма Багдановіча. 

Вільня

Міфалогія

Даўней

Наша Ніва

Сёння

Да зор! Мультфільм пра Максіма Багдановіча

Мінск (або ўсё ж такі Менск?) — горад з дваістай, няўлоўнай сутнасцю, бо яго аблічча пастаянна змяняецца: яго руйнавалі, перабудоўвалі, перадавалі з рук у рукі, ён гаварыў на самых розных мовах. Чалавек з ХІХ стагоддзя, апынуўшыся тут і цяпер, з цяжкасцю пазнаў бы Мінск, а нашы сучаснікі згубіліся б у горадзе канца ХІХ стагоддзя. У гэтым артыкуле паспрабуем перанесціся ў часе ды ўявіць сабе карціну дарэвалюцыйнага губернскага горада Менска з дапамогай самага моцнага каталізатара ўспамінаў — пахаў.

Fin de siècle

ХІХ стагоддзе 

Чым пах дарэвалюцыйны Мінск?

Уявіце: Мікола Гусоўскі скончвае штодзённую працу над «Песняй пра зубра» і ідзе зірнуць на галоўную навінку ў свеце мастацтва — «Сіксцінскую Мадонну» Рафаэля, а Францыск Скарына перакладае «Псалтыр» пад гук малатка Марціна Лютэра і адпраўляецца праводзіць караблі Фернана Магелана. У адным з сусветаў усё гэта магло адбыцца, бо ўсе гэтыя людзі жылі ў адзін час!
6 жніўня 1517 года Францыск Скарына друкуе кнігу «Псалтыр» ва ўласным перакладзе. Гэта адначасова і бунт, і прарыў, і поўнае замацаванне Рэнесансу на Беларусі. Беларусы аднымі з першых у свеце маюць пераклад галоўнай еўрапейскай кнігі — Бібліі.
У гэты ж час у Еўропе пачынаецца Рэфармацыя, канкістадоры высаджваюцца ў Мексіцы, маскоўскія войскі бяруць у аблогу Полацк, а Фернан Магелан распачынае кругасветнае падарожжа. 
У нашым новым матэрыяле — таймлайн жыцця Францыска Скарыны і найважнейшыя падзеі, якія адбываюцца ў сусветнай гісторыі ў той жа час.